حفظ سوریه در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، جایگاه ویژه‌ای دارد. این اهمیت را نمی‌توان تنها به یک بُعد محدود کرد، بلکه در هم‌پوشانی عوامل ژئوپلیتیکی، ایدئولوژیک، امنیتی و اقتصادی ریشه دارد. در این نوشتار به اختصار به بررسی این ابعاد می‌پردازیم تا چرایی تلاش گسترده ایران برای حفظ دولت بشار اسد و کشور سوریه روشن‌تر شود.
۱. موقعیت راهبردی سوریه
سوریه از منظر ژئوپلیتیکی، پلی میان ایران و مدیترانه است و در معادلات منطقه‌ای نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. از دوران جنگ ایران و عراق، ایران تلاش کرده عمق استراتژیک خود را گسترش دهد. حضور در سوریه به ایران امکان دسترسی به لبنان و حزب‌الله را می‌دهد که یکی از ابزارهای کلیدی در تقابل با اسرائیل و گسترش نفوذ در منطقه است. اگر ایران کنترل سوریه را از دست بدهد، ارتباط با حزب‌الله دشوار خواهد شد و موقعیت منطقه‌ای ایران به‌شدت تضعیف می‌شود.از این رو حفظ سوریه برای ایران چنان اهمیتی دارد که هر هزینه در آنجا به مثابه سرمایه گذاری تمام عیار است.
۲. حمایت از محور مقاومت
ایران خود را رهبر محور مقاومت علیه اسرائیل و نفوذ غرب در منطقه می‌داند. سوریه به‌عنوان یک حلقه کلیدی در این محور، نقشی محوری دارد. از دیدگاه تهران، سقوط دولت سوریه به معنای تضعیف کل محور مقاومت است و در نهایت موجب افزایش نفوذ آمریکا و کشورهای عربی مخالف ایران در منطقه می‌شود. این موضوع، نه فقط از منظر سیاسی، بلکه از نگاه ایدئولوژیک نیز برای ایران اهمیت دارد و باید با چنگ و دندان از سوریه دفاع کرده و به این آسانی ها آن را از دست ندهد
۳. امنیت ملی و مقابله با تهدیدات منطقه‌ای
بدیهی است ایران سوریه را خط مقدم مقابله با تهدیدات امنیتی خود می‌داند. اگر دولت سوریه سقوط کند، احتمال قدرت گرفتن گروه‌های رادیکال، مانند داعش، افزایش می‌یابد که می‌تواند تهدیدی برای امنیت ایران باشد. همچنین حضور قدرت‌های منطقه‌ای رقیب، از جمله عربستان سعودی، ترکیه و اسرائیل، در خلأ ایجاد شده در سوریه می‌تواند معادلات منطقه را به ضرر ایران تغییر دهد به همین دلیل حضور و اثر گذاری ایران در آنجا موجه و لازم است
۴. فرصت‌های اقتصادی و منابع مالی
اگرچه ممکن است هزینه‌های ایران در سوریه چشمگیر باشد اما همانگونه که پیش تر رفت این یک سرمایه گذاری برای ایران خواهد بود، و تهران به فرصت‌های اقتصادی بلندمدت نیز چشم خواهد داشت. سوریه می‌تواند به‌عنوان بازاری برای محصولات ایرانی و یک مسیر انتقال انرژی به اروپا عمل کند. همچنین، در آینده، پروژه‌های بازسازی سوریه می‌توانند منافع اقتصادی برای ایران به همراه داشته باشند.
۵. حفظ اعتبار منطقه‌ای و بین‌المللی
سوریه برای ایران تنها یک میدان نبرد نیست، بلکه آزمونی برای قدرت و اعتبار منطقه‌ای کشور ما محسوب می‌شود. عقب‌نشینی از سوریه به معنای کاهش نفوذ و شکست در سیاست‌های منطقه‌ای ایران خواهد بود. چنین شکستی نه تنها بر وجهه بین‌المللی ایران تأثیر منفی می‌گذارد، بلکه می‌تواند باعث افزایش انتقادهای داخلی نسبت به سیاست‌های خارجی کشور شود پس باید با عزمی جزم در منطقه تاثیرگذاری خود را حفظ کرده و یکی از صحنه گردان های مهم منطقه و جهان باشد
۶. حضور نظامی و ایجاد بازدارندگی در برابر اسرائیل
ایران از طریق حضور مستشاری در سوریه، توانسته است به مرزهای اسرائیل نزدیک شود. این حضور، نوعی بازدارندگی علیه تهدیدات اسرائیل ایجاد می‌کند و دست ایران را برای واکنش به هرگونه حمله احتمالی بازتر می‌کند. به همین دلیل، حفظ سوریه برای تقویت جایگاه نظامی ایران در معادلات منطقه ضروری است
با تمام تفاسیر یاد شده حفظ سوریه برای ایران، ترکیبی از ضرورت‌های امنیتی، ژئوپلیتیکی و ایدئولوژیک است. از نگاه تهران، از دست دادن سوریه می‌تواند آغازگر یک زنجیره از شکست‌ها در سیاست منطقه‌ای ایران باشد. بنابراین، دولت ایران میبایست بدون تردید هزینه‌هایی آن را هرچه باشد برای حفظ نفوذ خود در این کشور بپردازد. در واقع، سوریه تنها یک میدان جنگ نیست؛ بلکه بخشی از نقشه‌ای بزرگ‌تر برای حفظ جایگاه ایران در منطقه و تأمین امنیت ملی آن است
