رئیس مجلس گفت: در سال‌های گذشته نخبگان بیشتر درگیر انکار یا اثبات علوم انسانی اسلامی بودند و در نتیجه به تولید گزاره‌های عقلانی و عملیاتی برای حل مسائل زندگی مردم کمتر توجه شده است.
به گزارش عصر وطن به نقل از مهر، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی صبح امروز (یکشنبه ۱۴ اردیبهشت ماه) در همایش بین‌المللی علوم انسانی اسلامی، اظهار کرد: در ابتدا یاد متفکر مجاهد آیت الله شهید مطهری را گرامی می‌دارم و همچنین روز معلم را به همه معلمین و اساتید عرض تبریک و تهنیت دارم.
وی ادامه داد: علامه شهید مرتضی مطهری باور داشت تحقق تمدن اسلامی به علومی برگرفته از جهان بینی توحیدی نیاز دارد، چون علم وقتی جهت‌دار می‌شود که در بستر جهان بینی قرار گیرد. ایده بازاندیشی و بازسازی در علوم انسانی بر مبانی معارف اسلامی از همین نگاه سرچشمه می‌گیرد.
رئیس مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: شهید مطهری با تیزبینی خاص خود ده‌ها سال پیش به این نتیجه رسیده بود که جامعه اسلامی و حکومت اسلامی هر دو نیازمند علوم انسانی اسلامی هستند. بنابراین بازخوانی و بازسازی انتقادی علوم انسانی موجود، احیا و بازتولید علوم اسلامی و تولید علوم انسانی اسلامی در منظومه فکری ایشان از لوازم تشکیل حکومت اسلامی و جامعه اسلامی هستند.
قالیباف افزود: همه می‌دانیم که پیروزی انقلاب اسلامی که امر ملی را احیا کرد و مردم را به مرکز ثقل اداره کشور آورد، بر مبنای باورها و ایده‌های امام رضوان الله تعالی علیه شکل گرفت. ایشان اسلامی شدن نهاد علم برای رهایی از فرهنگ شرق زدگی و غرب زدگی را بر پایه حاکمیت اسلام ضروری می‌دانست؛ همچنان که نقش مردم را باور داشت و مردم را میدان‌دار همه تحولات می‌دید.
وی ادامه داد: در واقع اسلامی شدن و مردمی شدن در مکتب امام مثل دو شاخه در هم پیچیده و به هم وابسته هستند. مردمی شدن مطالبه اسلام است و اسلامی شدن مطالبه مردم؛ هیچ‌کدام بدون دیگری شدنی نیست. آنچه پیوند این دو را تفسیر می‌کند و شرح و تفصیل می‌دهد و به توصیه و تجویز می‌رساند، علوم انسانی اسلامی است.
رئیس مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: به همین دلیل ما معتقدیم که امروز پس از گذشت بیش از چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی نخبگان و نهادهای علمی از دو جهت می‌توانند منشا تحول در علوم انسانی باشند؛ یکی از جهت تاثیر باور و پایبندی به مبانی دینی و معارف اسلامی در تغییر سرنوشت عمومی مردم و دوم نتایج حاصل از عملکرد چله اول انقلاب برای حرکت بر اساس آن معانی و معارف.
قالیباف گفت: به عبارت دیگر و روان‌تر، این دو عنصر مهم یعنی معارف اسلام و تجربه حکمرانی باید به طور مستمر مورد تحقیق و تامل علوم انسانی قرار گیرد. علوم انسانی اسلامی فقط حاصل برداشت ما از مبانی نظریه اسلام نیست، بلکه حاصل تجربه زیستی ما بر اساس این مبانی نیز هست. عالم و محقق علوم انسانی اسلامی از تکرار ایده آل ها به جایی نمی‌رسد، بلکه وظیفه اصلی اش تحلیل دقیق وضعیت موجود و ارائه راهکار عینی برای رسیدن به وضعیت مطلوب است، برای اینکه اثر کار علمی او برای منافع عمومی ملموس شود.
رئیس مجلس تاکید کرد: در چله دوم انقلاب اسلامی دست کم از دو نظر بیش از هر زمان و دوران دیگری به علوم انسانی اسلامی نیاز داریم؛ در وهله اول برای سازمان دادن به زیست عمومی مردم و از سوی دیگر برای حکمرانی بر پایه آموزش و ارزش‌های دینی.
قالیباف بیان کرد: هم نظام حکمرانی نیازمند فهم وضعیت و فهم مسئله‌هایی است که باید در هر شرایطی برای آنها راه حل پیدا کند و هم جامعه ما نیازمند مراجعه به علوم انسانی اسلامی است.
وی متذکر شد: متاسفانه در سال‌های گذشته نخبگان بیشتر درگیر انکار یا اثبات علوم انسانی اسلامی بودند و در نتیجه به تولید گزاره‌های عقلانی و عملیاتی برای شناخت و حل مسائل زندگی مردم کمتر توجه شده است، در حالی که تجربه جمعی ما چه موفق و چه ناموفق منبعی برای تولید و تکثیر الگوهای علوم انسانی اسلامی است.
رئیس مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: اگر علوم انسانی اسلامی مسائل عینی جامعه و حکومت را به رسمیت نشناسد و در خدمت تفسیر وضعیت و حل آنها نباشد، در عمل مسئله‌ای حل نخواهد شد و مصداق علم لاینفع خواهد بود.
قالیباف در ادامه، گفت: در نزدیکی ۵۰ سالگی انقلاب اسلامی قرار داریم که از یک طرف با انباشت مسائلی مواجه هستیم که جامعه پیش روی نهاد علم در کشور قرار داده، اما پاسخ درخوری برای آنها تولید نشده است و از طرف دیگر نظام حکمرانی، گزینه‌های متنوع و موثری برای حل مسائل انباشته خودش ندارد. نتیجه هر دو دلزدگی و ناکارآمدی است.
وی بیان کرد: چون جامعه تا وقتی انعکاس مشکلاتش را و راه حل کارآمد برای آنها را در علوم انسانی اسلامی نبیند و به رسمیت نشناسد، مزایا و فواید آن را درک نمی‌کند و کاربر یافته‌هایش هم نخواهد بود. در نتیجه حاصل تلاش عالمان و محققان در این زمینه از پشتوانه حمایت عمومی برخوردار نخواهد شد و رشد نخواهد کرد.
رئیس مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: اگر موضوعی به گفتمان تبدیل بشود، آن وقت مردم خود به مطالبه‌گران عمومی تحقق آن تبدیل می‌شوند و جامعه علمی هم آن را به طور تخصصی مطالبه می‌کند، به این ترتیب پیگیری آن برای نظام حکمرانی هم ضرورت دارد و هم مشروعیت پیدا می‌کند. اگر چنین فضایی حاکم شود، کشور را به سمت اصلاح و تحول امور می‌برد، نه تخریب و عقب گرد.
قالیباف تاکید کرد: در این شرایط نظام حکمرانی ما موظف است اولاً فضا را برای تولید و رقابت ایده‌ها و اندیشه‌های معتبر در زمینه علوم انسانی اسلامی فراهم کند، ثانیا خودش را با نتایج حاضر از تلاش و تایید جامعه علمی علوم انسانی اسلامی وفق دهد، ثالثاً آن دسته از پژوهش‌های علوم انسانی اسلامی که به حل مسائل عامه مردم و تعیین خیر عمومی نزدیکتر است را با اولویت در دستور کار خودش قرار دهد.
رئیس مجلس شورای اسلامی گفت: نه تقلید در علوم انسانی و نه تحقیر علوم اسلامی، هیچ کدام چرخه‌های زندگی ایرانی و حکمرانی ایران را راه نمی‌اندازند. باید به دور از دعواهای متعصبانه ای که در شأن نهاد علم نیست، رویکردهای افراطی و تفریطی را در نگاه به علوم انسانی اسلامی کنار بگذاریم. واقعیت این است که علوم انسانی اسلامی پروژه‌ای شکست خورده نیست، اما پروسه‌ای ناتمام است آن هم با اقتضائات خاص خودش که باید توسط صاحب نظران امانت دار به دقت وارسی شود، اما به نظر می‌رسد زمان برای ما به سرعت در حال سپری شدن است.
قالیباف ادامه داد: چه مردم در زندگی روزمره شان و چه نظام حکمرانی در اداره کشور، هیچ کدام از یافته‌های علوم انسانی اسلامی بی‌نیاز نیستند، اما نمی‌توانند برای نتایج خاص آن همیشه منتظر بمانند یا در کلیات به سر کنند.
رئیس مجلس گفت: فراتر از اینها یکی از سیاست‌های قطعی در حکمرانی کشور باید رونق دادن و دامن زدن به اصل تفکر و اندیشه ورزی باشد که پایه و مایه اصلی عقلانیت اسلامی است. مقام معظم رهبری در دهه ۶۰ جمله معروفی دارند که می‌فرمایند: «حکومت اسلامی آن حکومتی است که مردم را به فکر کردن دعوت می‌کند و هدایت ذهن مردم را هم بر عهده می‌گیرد.» این یعنی اگر وضعیت فکری کشور رو به افول برود، ما به عنوان سیاستمدار و حکمران مسلمان در برابر آن مسئول هستیم.
قالیباف تاکید کرد: البته هم رونق مهم است هم جهت، اما تا رونقی نباشد جهت درست هم پیدا نخواهد شد. افول تفکر و عقلانیت یک وضعیت غیر اسلامی است. سنت الهی این است که اگر جامعه از تفکر و حکومت از قوه حکم بر اساس تعقل خالی شود، به انحراف و انحطاط کشیده می‌شود.
در حال تکمیلش
