سفر برای بسیاری از ما همراه با هیجان و تجربه‌های تازه است، اما درعین‌حال می‌تواند نگرانی‌ها و اضطراب‌هایی را نیز به همراه داشته باشد. برخی افراد از مواجهه با ناشناخته‌ها دچار استرس می‌شوند، برخی دیگر از احتمال بروز مشکلات غیرمنتظره هراس دارند. اما این اضطراب از کجا سرچشمه می‌گیرد و چگونه می‌توان آن را مدیریت کرد؟ برای یافتن پاسخ این پرسش‌ها، با دکتر انصاری، روان‌شناس و متخصص حوزه اضطراب و استرس، گفت‌وگویی داشته‌ایم.
۱. چرا برخی افراد پیش از سفر دچار اضطراب می‌شوند؟
اضطراب پیش از سفر معمولاً ناشی از ترس از ناشناخته‌ها، تجربه‌های ناخوشایند گذشته یا نگرانی از امنیت و سلامت در طول مسیر است. برخی افراد احساس می‌کنند که در سفر کنترل اوضاع را از دست خواهند داد و همین حس عدم قطعیت، سبب ایجاد استرس می‌شود.
۲. آیا این اضطراب می‌تواند نشانه‌ای از یک فوبیای خاص باشد؟
بله، در برخی موارد این اضطراب به شکل یک فوبیای مشخص به نام هودوفوبیا (ترس از سفر) بروز می‌کند. افرادی که دچار این وضعیت هستند، حتی از فکر کردن به سفر نیز دچار استرس و ناراحتی می‌شوند و ممکن است از هرگونه جابه‌جایی اجتناب کنند.
۳. چگونه می‌توان تشخیص داد که اضطراب سفر طبیعی است یا مشکل‌ساز شده است؟
اگر این اضطراب تنها در آستانه سفر احساس شود و پس از آغاز سفر کاهش یابد، معمولاً طبیعی تلقی می‌شود. اما اگر این احساس چنان شدید باشد که فرد را از سفر بازدارد یا باعث بروز علائم جسمانی همچون تپش قلب، تعریق شدید و حالت تهوع شود، بهتر است این مشکل به‌طور جدی بررسی و درمان شود.
۴. چه راهکارهایی برای کاهش استرس پیش از سفر وجود دارد؟
برنامه‌ریزی دقیق، جمع‌آوری اطلاعات درباره مقصد، استفاده از روش‌های آرامش‌بخش مانند تمرینات تنفسی، گوش سپردن به موسیقی دل‌نشین و صحبت کردن با دیگران درباره نگرانی‌ها می‌تواند به کاهش استرس کمک کند. همچنین، آماده‌سازی وسایل ضروری از روزهای قبل و داشتن یک چک‌لیست می‌تواند احساس کنترل بر شرایط را افزایش دهد.
۵. آیا مصرف داروهای ضداضطراب برای کاهش استرس سفر توصیه می‌شود؟
در موارد اضطراب شدید، ممکن است داروهای ضداضطراب تجویز شوند، اما این کار باید حتماً با مشورت پزشک انجام گیرد. در بیشتر موارد، روش‌های ذهنی و رفتاری، راهکارهای مؤثرتری هستند و فرد را برای مدیریت بهتر اضطراب آماده می‌کنند.
۶. هنگام سفر، چگونه می‌توان احساس آرامش بیشتری داشت؟
تمرکز بر لحظه‌ی حال، استفاده از موسیقی آرام‌بخش، مطالعه، گوش دادن به پادکست‌های مورد علاقه و به‌همراه داشتن وسایلی که حس امنیت می‌دهند، مانند یک پتو یا یادگاری از عزیزان، می‌تواند در کاهش استرس سفر مؤثر باشد.
۷. آیا اضطراب سفر ریشه ژنتیکی دارد یا بیشتر تحت تأثیر محیط است؟
اضطراب می‌تواند هم تحت تأثیر ژنتیک و هم محیط باشد. اگر یکی از اعضای خانواده فردی مضطرب باشد، احتمال بروز اضطراب در او نیز بیشتر خواهد بود. درعین‌حال، تجربه‌های گذشته، محیط خانوادگی و شیوه‌ی مواجهه با چالش‌های زندگی نیز نقش بسزایی در این موضوع دارند.
۸. اگر فردی تجربه‌ی ناخوشایندی از سفر داشته باشد، چگونه می‌تواند مانع از تأثیرگذاری آن بر سفرهای آینده شود؟
پردازش صحیح تجربه‌های گذشته، گفتگو درباره آن‌ها و تلاش برای تغییر نگاه به سفر می‌تواند کمک‌کننده باشد. مراجعه به روان‌شناس، استفاده از روش‌های مواجهه تدریجی، و شروع با سفرهای کوتاه‌تر و کنترل‌شده‌تر نیز از جمله راهکارهای مؤثر برای کاهش تأثیر تجربیات منفی گذشته است.
۹. آیا کودکان نیز دچار اضطراب سفر می‌شوند؟ چگونه می‌توان از استرس آن‌ها کاست؟
بله، کودکان نیز ممکن است هنگام سفر مضطرب شوند، به‌ویژه اگر نخستین بار باشد که چنین تجربه‌ای را از سر می‌گذرانند. برای کاهش اضطراب آن‌ها، می‌توان از قبل درباره سفر با آن‌ها صحبت کرد، برنامه‌ریزی سفر را به شکل بازی برایشان جذاب کرد، و وسایل مورد علاقه‌شان را به همراه داشت تا احساس امنیت بیشتری کنند.
۱۰. آیا افزایش تعداد سفرها می‌تواند باعث کاهش اضطراب شود؟
در اغلب موارد، بله. هرچه فرد بیشتر سفر کند و تجربه‌های مثبت‌تری به دست آورد، ذهن او سفر را به‌عنوان یک تجربه‌ی خوشایند و طبیعی درک خواهد کرد و اضطرابش کاهش می‌یابد. تجربه‌های موفق می‌توانند به تدریج جایگزین ترس‌های قبلی شوند و فرد را به سفرهای بعدی مشتاق‌تر سازند.
سخن پایانی
اضطراب سفر امری طبیعی است که بسیاری از افراد آن را تجربه می‌کنند، اما با شناخت بهتر علت‌های آن و استفاده از راهکارهای مناسب، می‌توان این اضطراب را کاهش داد و از لذت سفر بهره‌مند شد. اگر شما هم با این مسئله روبه‌رو هستید، می‌توانید با تمرین روش‌های ذکرشده و در صورت لزوم، مشورت با یک متخصص، به مرور بر اضطراب خود غلبه کنید و تجربه‌های سفر خود را شیرین‌تر سازید.
