رضا ناظری،رفع فیلتر پلتفرم‌های خارجی در نگاه اول اقدامی مثبت و ضروری به نظر می‌رسد، اما تحلیل عمیق‌تر و توجه به تجربه‌های سایر کشورها نشان می‌دهد که این تصمیم ممکن است پیامدهای نامطلوبی برای امنیت، اقتصاد، فرهنگ و زیرساخت‌های کشور به همراه داشته باشد. در ادامه، به پنج دلیل عمده‌ای که نشان می‌دهد رفع فیلتر اقدامی معقول نیست، اشاره می‌کنیم:
۱. تهدید امنیت ملی و اطلاعاتی
یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها در مورد رفع فیلتر، تاثیرات آن بر امنیت ملی است. پلتفرم‌های خارجی اغلب توسط شرکت‌های بزرگ بین‌المللی اداره می‌شوند که ملزم به رعایت قوانین کشور میزبان نیستند. این موضوع باعث می‌شود داده‌های کاربران بدون هیچ نظارتی در اختیار سرورهای خارجی قرار گیرد. تجربه برزیل نشان داده است که شبکه‌های اجتماعی مانند واتساپ به بستری برای انتشار شایعات و محتوای تهدیدکننده امنیت ملی تبدیل شده‌اند. حتی در مواردی، این پلتفرم‌ها به انتشار اطلاعات غلط در انتخابات کمک کرده‌اند.
۲. تضعیف پلتفرم‌های داخلی
با رفع فیلتر پلتفرم‌های خارجی، پلتفرم‌های بومی به شدت تحت فشار قرار می‌گیرند و در رقابت با غول‌های فناوری بین‌المللی از میدان خارج می‌شوند. در روسیه، سیاست‌های حمایتی از پلتفرم VK و محدودیت‌های اعمال‌شده بر رقبای خارجی مانند فیسبوک، به توسعه و تثبیت فناوری داخلی کمک کرده است. اما در کشورهایی که چنین محدودیت‌هایی را اعمال نکرده‌اند، پلتفرم‌های داخلی به تدریج حذف شده‌اند.
۳. افزایش وابستگی به فناوری خارجی
رفع فیلتر بدون تقویت زیرساخت‌های داخلی، باعث می‌شود کشور به شدت به فناوری و خدمات خارجی وابسته شود. این وابستگی در زمان بحران‌های بین‌المللی یا اختلافات سیاسی، می‌تواند به ابزاری برای فشار بر کشور تبدیل شود. چین با سرمایه‌گذاری در توسعه پلتفرم‌های داخلی مانند وی‌چت و بایدو، توانسته است وابستگی خود به فناوری خارجی را به حداقل برساند و استقلال دیجیتال خود را حفظ کند.
۴. تاثیرات فرهنگی و اجتماعی
پلتفرم‌های خارجی به دلیل محتوای آزاد و اغلب بدون کنترل، می‌توانند تاثیرات مخربی بر فرهنگ و هویت اجتماعی داشته باشند. در بسیاری از موارد، محتوای این شبکه‌ها با ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی کشورها در تضاد است. برای مثال، امارات متحده عربی با اعمال محدودیت و نظارت بر فعالیت این پلتفرم‌ها تلاش کرده است از تخریب هنجارهای فرهنگی خود جلوگیری کند. اگر این نظارت وجود نداشته باشد، فرهنگ‌های بومی به‌تدریج جای خود را به فرهنگ‌های جهانی خواهند داد.
۵. مشکلات زیرساختی و اقتصادی
رفع فیلتر بدون آماده‌سازی زیرساخت‌های فنی می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند. افزایش ناگهانی ترافیک داده به سمت پلتفرم‌های خارجی می‌تواند منجر به کاهش کیفیت اینترنت و افزایش هزینه‌ها شود. تجربه اندونزی نشان می‌دهد که آزادسازی دسترسی به پلتفرم‌های خارجی بدون آماده‌سازی زیرساخت، باعث افت کیفیت خدمات اینترنتی و نارضایتی گسترده کاربران شده است. علاوه بر این، جریان سرمایه به خارج از کشور برای پرداخت هزینه خدمات این پلتفرم‌ها، آسیب‌های اقتصادی درازمدتی به همراه دارد.
با جمع بندی آنچه گذشت به نظر می رسد رفع فیلتر پلتفرم‌های خارجی بدون برنامه‌ریزی و تحلیل دقیق پیامدهای آن، می‌تواند مشکلات امنیتی، اقتصادی، فرهنگی و زیرساختی زیادی ایجاد کند. بهتر است به جای چنین اقدامی، بر تقویت پلتفرم‌های داخلی، ارتقای سواد دیجیتال و توسعه زیرساخت‌های ارتباطی تمرکز شود. تجربیات جهانی نشان داده است که راهکارهای مبتنی بر تقویت ظرفیت‌های بومی در درازمدت به نفع کشورها خواهد بود.
